Bł. Sadok wraz z 48 braćmi


Życie i męczeństwo bł. Sadoka i jego Towarzyszy łączy się z Sanomierzem, gdzie był przeorem w dominikańskim klasztorze św. Jakuba.

Bł. Sadok pochodził z polskiej rodziny osiadłej na Węgrzech. O jego dzieciństwie i latach młodzieńczych nie mamy żadnych informacji. Pierwszy dokument historyczny podaje, że w roku 1221 w towarzystwie trzech współbraci został wysłany przez św. Dominika z Bolonii do Węgier dla założenia tam nowej prowincji. Byłby to zatem pierwszy Polak, który znalazł się u boku św. Dominika. Bł. Sadok był najpierw przeorem w Zagrzebiu. W latach następnych głosił Ewangelię jako misjonarz na Węgrzech pogańskim Kumanom. W jakich okolicznościach bł. Sadok znalazł się w Sandomierzu w charakterze przeora, nie wiemy. Być może, był już podeszły wiekiem i sterany pracą.

W 1241 roku Tatarzy, pod dowództwem Batu-chana, najechali na Polskę. Bitwa pod Legnicą zatrzymała ich pochód. Drugiego najazdu dokonał, działający po śmierci Batu-chana, wódz tatarski Buronda zimą 1259/1260 roku. Wtedy to właśnie Mongołowie zdobyli podstępem Sandomierz. Wśród ludności, którą wymordowali, na pierwszym miejscu znalazł się bł. Sadok wraz z towarzyszami. O ich męczeństwie pisze Jan Długosz († 1480) i Abracham Bzowski († 1637).

Jan Długosz pisze, że klasztor został spalony i zamordowanych zostało 49 zakonników, kiedy śpiewali Salve Regina. Abraham Bzowski dodaje szczegół, że kiedy w przedzień napadu Tatarów kleryk czytał świętych przypadających na dzień następny miał bezwiednie, proroczo dodać, że w Sandomierzu przypada męczeństwo 49 męczenników. Bzowski wspomina, że bł. Sadok przemawiał do braci, by ich na śmierć przygotować. Ponadto, powołując się na nieznane nam dzisiaj dokumenty, przekazuje imiona zamordowanych oraz urzędy, jakie piastowali. Podaje również, że zakonnicy ponieśli śmierć w kościele.

Kult męczenników sandomierskich rozpoczął się zaraz po ich śmierci. W XVII wieku przeprowadzono pierwsze kanoniczne badania. Nie zadowoliły one jednak Rzymu i dopiero po długich staraniach papież Pius VII w 1807 roku zezwolił na kult publiczny. Kult męczenników sandomierskich wygasł wraz z kasatą klasztoru dominikanów w wieku XIX. Pozostał jednak zawsze w litrugii dominikanów polskich. Po beatyfikacji na nowo w Polsce ożył. Święto bł. Sadoka i jego 48 towarzyszy obchodzimy w dniu 2 czerwca.