uroczystość Objawienia Pańskiego
6 stycznia
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wcześniej była ona obchodzona na Wschodzie. Gdy uroczystość Bożego Narodzenia zawędrowała na Wschód, zastała tam już starszy obchód liturgiczny o tej samej treści, pod nazwą Teofania lub Epifania, co oznacza przyjście, objawienie się, ukazanie. Wydaje się, że uroczystość Epiafnii powstała na podobnym podłożu, jak zachodnia uroczystość Narodzenia Pańskiego. W Egipcie 6 stycznia obchodzono przesilenie zimowe i święto ku czci urodzin nowego Eonu. Chrześcijanie zastąpili to święto Epifanią, przyjściem Chrystusa a z Nim prawdziwego nowego eonu, nowej ery. Oproócz narodzenia Chrystusa równocześnie śięcono inne wydarzenia z Jego życia, którymi objawił swoją chwałę: chrzest w Jordanie, pokłon mędrców i cud na godach w Kanie Galilejskiej. Gdy na Wschodzie przyjęto uroczystość Narodzenia Pańskiego, nastąpiło z czasem treściowe rozgraniczenie obu uroczystości: 25 grudnia ochodzono na Wschodzie i Zachodzie narodzenie Jezusa w Betlejem, a 6 stycznia na Wschodzie chrzest Jezusa w Jordanie, na Zachodzie natomiast pokłon magów.
Uroczystość Objawienia Pańskiego tradycja budowa chętnie nazywa Trzema Królami. W Ewangelii nie ma mowy o królach, ani o ich liczbie. Liczba trzech pojawiła się dopiero u Orygenesa († ok. 251 r.). Królami zaś nazwał ich Cezary z Arles († 542 r.). Ich imiona pojawiły się w XI wieku: Kasper, Melchior i Baltazar.
Święcenie wody w dniu Epifanii w Jerozolimie praktykowane było w VI wieku. Święcenie złota, kadzidła i mirry pochodzi z przełomu XV/XVI wieku. W nowszych czasach doszło święcenie kredy, którą wypisuje się na drzwiach pierwsze litery imion Trzech Króli i rok bieżący.